Thuốc hành khí (phần 1)

Thuốc hành khí là những vị thuốc dùng để chữa các bệnh do khí trệ gây nên.

Các nguyên nhân gây nên khí trệ thường là:

• Do khí hậu không điều hòa
• Do ăn uống không điều độ
• Do tình chí bị uất kết

Tác dụng chung

• Vận tỳ hành trệ chữa các chứng khí trệ ở tỳ vị như các chứng chậm tiêu, đầy bụng, ợ hơi, mót rặn, non mửa, táo bón, các cơn đau do co thắt đại tràng.
• Hành khí chống khó thở, ho hen, tức ngực, đau dây thần kinh liên sườn.
• Sơ can giải uất: chữa các chứng can khí uất kết gặp trong các bệnh rối loạn thần kinh chức năng như suy nhược thần kinh, hysteria, rối loạn chức năng tiêu hóa thống kinh, kinh nguyệt không đều.
• Chống co thắt các cơ như đau vai gáy, đau lưng, đau dây thần kinh liên sườn

Cách dùng

• Thuốc hành khí là một loại thuốc cay, thơm: tân hương, nếu dùng nhiều và kéo dài sẽ làm tổn thương tân dịch, vì vậy không nên dùng kéo dài và liều cao.
• Thuốc hành khí làm tăng cường tác dụng của thuốc hành huyết nên thường dùng phối hợp với nhau, vì khí hành thì huyết hành.
• Thuốc hành khí làm tăng cường tác dụng của thuốc tả hạ, lợi niệu, điều kinh nên thường dùng phối hợp các thuốc này.
• Một số vị thường dùng phối hợp với thuốc bổ âm để tránh ứ trệ ở đường tiêu hóa như trần bì dùng cùng với thục địa.
• Chú ý:

Người khí hư, âm hư không dùng loại tân hương

Phụ nữ có thai, sức khỏe yếu không được dùng loại phá khí

Trường hợp trụy mạch choáng: thoát chứng không được dùng thuốc khia khiếu.

Phân loại

• Thuốc hành khí giải uất

Thuốc hành khí giải uất là nhóm thuốc được dùng để chữa các chứng:

Khí trệ ở tỳ vị: đau bụng do co thắt đại tràng, gây đầy bụng, ợ hơi, ợ chua, lợm giọng, nôn mửa, nấc, táo bón do trương lực cơ bị giảm, mót rặn.

Khí trệ ở can đởm: gây can khí uất kết biểu hiện tinh thần uất ức, cáu gắt, thở dài, ngực sườn đầy tức, đau, rối loạn kinh nguyệt hoặc thống kinh.

Một số vị thuốc thường dùng thuộc nhóm thuốc hành khí giải uất như: hương phụ, ô dược, trần bì, mộc hương, sa nhân, thanh bì, bạch đậu khấu.

• Thuốc phá khí giáng nghịch

Được dùng trong trường hợp phế khí không thuận lợi gây ho hen, khó thở, tức ngực hoặc can khí phạm vị gây chứng nôn mửa, đầy hơi, ợ hơi nên không dùng cho người có sức khỏe yếu, phụ nữ đang có thai.

Một số vị thuốc thường dùng thuộc nhóm thuốc phá khí giáng nghịch như: chỉ thực và chỉ xác, hậu phác, đại phúc bì, thị đế, trầm hương.

copy ghi nguồn: https://europemedpharma.com

link bài viết: thuốc hành khí (phần 1)