Các bài thuốc hồi dương cứu nghịch trong y học cổ truyền

Các bài thuốc hồi dương cứu nghịch được dùng để chữa các chứng dương khí bị suy, âm hàn nội thịnh.

Các triệu chứng trên lâm sàng hay gặp là sợ lạnh, tay chân lạnh, ỉa chảy. lưỡi nhạt, rêu lưỡi trắng nhuận, mạch trầm vi hoặc trì nhược. Tức là chứng trụy mạch, choáng do mất nước, mất máu, mất điện giải, chứng chân tay phù thũng do thận dương hư không ôn vận được tỳ dương hóa thủy, thận dương hư không nạp phế khí gây hen suyễn.

1. Bài rượu thuốc cấp cứu:

Gồm: đại hồi: 100g, gừng khô: 60g, nhục quế: 60g, gừng tươi: 40g.

Cách dùng: tán thành bột, ngâm rượu uống mỗi lần một lượng tương đương 4g thuốc.

Tác dụng: hồi dương cứu nghịch.

Ứng dụng: dùng trong trường hợp hạ huyết áp, mạch nhanh.

Trong bài thuốc này sử dụng các vị thuốc có tác dụng ôn dương trừ hàn, chỉ dùng cho đến khi huyết áp trở lại bình thường thì ngừng lại.

2. Bài rượu cấp cứu:

Gồm: gừng tươi: 20g, sa nhân: 10g, đại hồi: 10g, gừng khô: 10g, phụ tử chế: 10g.

Cách dùng: Đem các vị thuốc vào ngâm trong 200ml rượu trong 7 ngày. Mỗi lần uống 5ml, có thể uống 1 giờ 1 lần cho đến khi huyết áp trở lại bình thường.

Tác dụng: hồi dương cứu nghịch.

Ứng dụng: dùng trong trường hợp cấp cứu trụy mạch, hạ huyết áp.

3. Tứ nghịch thang:

Gồm: phụ tử chế: 20g, cam thảo: 16g, can khương: 12g.

Cách dùng: sắc uống.

Tác dụng: hồi dương cứu nghịch.

Ứng dụng:

• Điều trị bệnh ỉa chảy gây mất nước dẫn đến trụy mạch, ra mồ hôi mất máu nhiều gây choáng và trụy mạch.
• Điều trị các chứng choáng do dương hư âm thịnh như mất nước, mất điện giải, mất máu. Dùng bài thuốc này gia thêm nhân sâm.

Trong bài thuốc này, phụ tử có tác dụng ôn dương trừ hàn, can khương có tác dụng ôn dương tán hàn, cam thảo có tác dụng ôn dưỡng dương khí, hòa hoãn tính táo nhiệt của vị phụ tử và can khương.

4. Chân vũ thang:

Gồm: phụ tử chế: 12g, bạch thược: 12g, can khương: 12g, phục linh: 12g, bạch truật: 8g.

Cách dùng: sắc uống, ngày chia thành 3 lần uống.

Tác dụng: ôn dương lợi thủy.

Ứng dụng:

• Điều trị chứng phù thũng do tỳ thận dương hư không vận hóa và khí hóa được thủy thấp dẫn đến ứ nước, phù toàn thân, đái ít tay chân nặng, sợ lạnh, ỉa chảy, rêu lưỡi trắng trơn, mạch trầm.
• Điều trị chứng ngoại cảm phong hàn, ra mồ hôi không ngừng, sốt, sợ lạnh, chóng mặt, người run.
• Điều trị bệnh viêm đại tràng mạn tính, viêm cầu thận mạn tính, lao ruột, thể thận tỳ dương hư.

5. Tứ thần hoàn:

Gồm: phá cố chỉ: 160g, gừng: 160g, ngũ vị tử: 120g, nhục đậu khấu: 40g, ngô thù du: 40g, đại táo: 50 quả.

Cách dùng: lấy đại táo và gừng sắc lấy nước, còn các vị thuốc khác đem tán nhỏ thành bột rồi dùng nước táo gừng vừa sắc làm thành viên hoàn. Uống mỗi ngày 20g.

Tác dụng: điều trị chứng đau bụng ỉa chảy, mạch trầm trì do can thận hư.

Copy ghi nguồn: https://europemedpharma.com

Link bài viết: Các bài thuốc hồi dương cứu nghịch trong y học cổ truyền