Các bài thuốc thẩm thấp lợi niệu trong y học cổ truyền

Các bài thuốc thẩm thấp lợi niệu có tác dụng điều trị các chứng ứ đọng nước trong cơ thể gây tiểu tiện ít và phù thũng.

Nguyên nhân dẫn đến bệnh là do bàng quang không khí hóa, tỳ thận dương hư nên không hóa khí hành thủy.

Các bài thuốc này được tạo thành tử các vị thuốc ôn thông hóa khí như quế chi… các vị thuốc bổ khí kiện tỳ như hoàng kỳ, bạch truật…, các vị thuốc ôn thận dương như phụ tử chế…, phối hợp cùng các vị thuốc thẩm thấp lợi niệu như phục linh, trạch tả, mộc thông…

1. Ngũ linh tán:

Gồm: trạch tả: 16g, phục linh: 12g, bạch truật: 12g, trư linh: 12g, quế chi: 8g.

Cách dùng: sắc uống, uống mỗi ngày 3 lần.

Tác dụng: hóa khí lợi niệu, kiện tỳ trừ thấp.

Ứng dụng: 

• Điều trị chứng ngoại cảm phong hàn, nước bị đình trệ lại bên trong cơ thể gây ra đau đầu, sốt, tiểu tiện ít, phiền khát, muốn uống nước, nôn, mạch phù.
• Điều trị chứng phù do viêm cầu thận cấp, tiểu tiện ít, ỉa chảy hoặc mắc các triệu chứng này vào mùa hè.
• Điều trị chứng vàng da nhiễm trùng, tiểu tiện vàng ít. Dùng bài này gia thêm nhân trần: 20g – 40g thành bài “Nhân trần ngũ linh thang”.
• Điều trị chứng ỉa chảy nhiễm trùng. Dùng bài này bỏ bạch truật, quế chi gia thêm nhân trần, kim ngân hoa.

Trong bài này, phục linh, trư linh có tác dụng lợi niệu thẩm thấp; quế chi có vị cay ngọt, tác dụng ôn hóa bàng quang, lợi tiểu tiện và sơ tán ngoại hàn; trạch tả có tính ngọt lạnh, giúp tăng tác dụng lợi niệu của trư linh và phục linh; bạch truật có tác dụng kiện tỳ táo thấp, vận hóa thủy thấp.

2. Ngũ bì ẩm:

Gồm: tang bạch bì, trần bì, vỏ gừng, đại phúc bì, phục linh bì: tất cả lấy lượng như nhau.

Cách dùng: đem tán thành bột, mỗi lần uống 12g. Có thể dùng thuốc thang với liều lượng thích hợp.

Tác dụng: hóa thấp kiện tỳ, lý khí tiêu thũng.

Ứng dụng:

• Điều trị chứng đầu mặt và chân tay phù thũng, bụng đầy trướng, khó thở, tiểu tiện ngắn ít (gặp trong viêm cầu thận cấp hoặc mạn tính).
• Điều trị cho những phụ nữ có thai bị phù do tỳ hư. Dùng bài này bỏ tang bạch bì gia thêm vị bạch truật, bài này được gọi là bài “Toàn sinh bạch truật thang”.

Trong bài thuốc này, trần bì và phục linh bì có tác dụng kiện tỳ thẩm thấp; tang bạch bì có tác dụng túc giáng phế khí, thông thủy đạo; đại phú bì có tác dụng tiêu trướng hóa thấp; sinh khương có tác dụng tán hàn khí do tính vị cay.

Copy ghi nguồn: https://europemedpharma.com

Link bài viết: Các bài thuốc thẩm thấp lợi niệu trong y học cổ truyền