Các bài thuốc thanh nhiệt giải độc trong y học cổ truyền

Các bài thuốc thanh nhiệt giải độc được áp dụng trong điều trị các chứng bệnh gây ra do nhiệt độc, ôn độc, ôn dịch dẫn đến các bệnh truyền nhiễm, nhiễm trùng như mụn nhọt, viêm nhiễm…

Các bài thuốc này được tạo thành chủ yếu từ các vị thuốc thanh nhiệt giải độc như kim ngân, liên kiều, hoàng liên… và tùy theo nhiệt độc đi vào phần khí hay phần huyết mà có thể phối hợp với các vị thuốc thanh nhiệt tả hỏa như thạch cao, tri mẫu… hoặc các vị thuốc thanh nhiệt lương huyết như sinh địa, huyền sâm…

1. Bài thuốc giải độc:

Gồm: huyền sâm: 36g, sài đất: 20g, thổ phục linh: 20g, vỏ cây gạo: 20g, bồ công anh: 20g, kê huyết đằng: 12g, lá đơn: 12g, lá móng tay: 12g, ké đầu ngựa: 12g, hà thủ ô: 12g, sơn tra: 12g, hoàng đằng: 12g.

Cách dùng: đem nấu cao và cho tá dược vừa đủ 200ml, mỗi ngày uống 60ml chia thành 2 lần uống.

Tác dụng: giải độc lương huyết, hoạt huyết.

Ứng dụng:

• Điều trị mụn nhọt, viêm tấy, viêm cơ.
• Điều trị viêm bàng quang.
• Điều trị sung huyết do sang chấn.

2. Ngũ vị tiêu độc ẩm:

Gồm: kim ngân hoa: 20g, cam thảo đất: 10g, hoa cúc đại: 10g, bồ công anh: 10g, sinh địa: 10g.

Cách dùng: sắc uống.

Tác dụng: thanh nhiệt giải độc, lương huyết.

Ứng dụng:

• Điều trị mụn nhọt.
• Điều trị viêm nhiễm.

3. Hoàng liên giải độc thang:

Gồm: hoàng liên: 12g – 16g, chi tử: 10g – 12g, hoàng bá: 8g – 12g, hoàng cầm: 8g – 12g.

Cách dùng: sắc uống, chia thành 2 lần uống trong ngày.

Ứng dụng:

• Điều trị các hội chứng nhiễm trùng toàn thân, nhiễm trùng huyết, mụn nhọt, đinh râu, viêm phổi.
• Điều trị lỵ nhiễm trùng, ỉa chảy nhiễm trùng.
• Điều trị viêm não, viêm màng não.
• Điều trị viêm gan virus, viêm đường dẫn mật. Dùng bài này gia thêm nhân trần, đại hoàng.

Trong bài thuốc này, hoàng liên có tác dụng tả tâm nhiệt, hoàng cầm có tác dụng tả hỏa ở thượng tiêu, chủ yêu là tạng phế; hoàng bá có tác dụng tả hỏa ở hạ tiêu, chủ yếu là tạng can, tạng thận, phủ bàng quang…; chi tử có tac dụng tả nhiệt ở tam tiêu, dẫn các vị thuốc đi xuống.

Một số bài thuốc khác:

Bài thuốc chữa dị ứng, gồm: kim ngân hoa: 40g, lá khế: 20g, kinh giới: 20g, ké đầu ngựa: 20g, lá vòi voi: 20g. Đem tất cả sắc uống có tác dụng điều trị dị ứng nổi ban.

Bài “Tả tâm thang” gồm: đại hoàng: 8g – 24g, hoàng liên: 8g – 12g, hoàng cầm: 8g – 12g. Đem sắc uống 1 lần. Bài này áp dụng điều trị các hội chứng nhiễm trùng toàn thân có biến chứng xuất huyết, mụn nhọt, đinh râu, hoàng đan nhiễm trùng có kèm theo triệu chứng đi ngoài phân táo.

Copy ghi nguồn: https://europemedpharma.com

Link bài viết: Các bài thuốc thanh nhiệt giải độc gặp trong y học cổ truyền