Các bài thuốc thanh nhiệt lương huyết trong y học cổ truyền

Các bài thuốc thanh nhiệt lương huyết ở phần dinh và phần huyết có tác dụng thanh nhiệt phạm vào phần dinh và phần huyết.

Các triệu chứng chủ yếu là người sốt cao, phiền táo, mất ngủ, tinh thần hay mê sảng, chảy máu cam, nôn ra máu, đại tiểu tiện ra máu, phát ban…

Các bài thuốc thanh nhiệt lương huyết được áp dụng trong ôn bệnh thuộc giai đoạn dinh và huyết, tức là các bệnh truyền nhiễm, nhiễm trùng ở giai đoạn toàn phát đã có biến chứng nhiễm độc thần kinh, rối loạn thành mạch.

Các bài thuốc này được tạo ra chủ yếu từ các vị thuốc thanh nhiệt lương huyết như sinh địa, huyền sâm, sừng trâu…

1. Thanh dinh thang:

Gồm: bột sừng trâu: 12g, huyền sâm: 12g, mạch môn: 12g, kim ngân hoa: 12g, sinh địa: 12g, liên kiều: 12g, lá tre: 10g, đan sâm: 8g, hoàng liên: 6g.

Cách dùng: sắc uống, ngày chia thành 3 lần uống.

Tác dụng: thanh dinh giải độc,dưỡng âm thấu nhiệt.

Ứng dụng:

• Điều trị các chứng nhiệt ở phần dinh (gặp trong bệnh truyền nhiễm đang ở giai đoạn toàn phát gây mất nước, mất điện giải dẫn đến nhiễm độc thần kinh): người sốt, sốt cao hơn khi về đêm, hay mê sảng, phiền táo không ngủ, phát ban, lưỡi đỏ mà khô, mạch tế sác.

Trong bài thuốc này, sừng trâu có tác dụng thanh nhiệt giải độc ở phần dinh, huyền sâm, sinh địa, mạch môn có tác dụng thanh nhiệt dưỡng âm, hoàng liên, liên kiều, lá tre, kim ngân hoa có tác dụng thanh nhiệt giải độc, đan sâm giúp sừng trâu thanh nhiệt lương huyết, là thuốc hoạt huyết tán ứ và dẫn các vị thuốc vào thanh nhiệt ở tạng tâm.

2. Tê giác địa hoàng thang:

Gồm: sinh địa: 16g, bột sừng trâu: 12g, bạch thược: 12g, đan bì: 12g.

Cách dùng: sắc uống, chia thành 3 lần uống.

Tác dụng: thanh nhiệt giải độc, lương huyết tán ứ.

Ứng dụng:

• Điều trị chứng nhiệt ở phần huyết trong ôn bệnh (gặp trong bệnh truyền nhiễm đang ở giai đoạn toàn pháp đã có biến chứng nhiễm độc thần kinh và rối loạn thành mạch): nôn ra máu, chảy máu cam, đại tiểu tiện ra máu… tinh thần hay mê sảng, hôn mê, ban chẩn tím, lưỡi đỏ, mạch tế sác.
• Điều trị viêm gan nặng, hôn mê gan, chứng ure huyết gây chảy máu, nhiễm trùng huyết, đinh râu, bạch cầu cấp.
• Điều trị chứng xuất huyết tử ban do giảm tiểu cầu. Dùng bài này gia thêm các vị thuốc cầm máu, thanh nhiệt, dưỡng âm thanh nhiệt.

Trong bài thuốc này, sừng trâu có tác dụng thanh nhiệt giải độc, lương huyết; sinh địa có tác dụng thanh nhiệt lương huyết giúp cho sừng trâu phát huy tác dụng lương huyết giải độc; bạch thược có tác dụng điều hòa phần dinh tiết nhiệt; đan bì có tác dụng lương huyết tán ứ giúp sinh địa, sừng trâu tăng tác dụng giải độc hóa ban.

Copy ghi nguồn: https://europemedpharma.com

Link bài viết: Các bài thuốc thanh nhiệt lương huyết trong y học cổ truyền