Thuốc tả hạ (phần 1)

Thuốc tả hạ  là những thuốc làm thông đại tiện để đưa bệnh tà từ trong ra ngoài.

Tác dụng của thuốc tả hạ

• Làm thông đại tiện, dẫn tích trệ: do nhiệt kết hay hàn ngưng, huyết hư, tân dịch giảm dẫn đến táo bón hoặc táo bón gây tích trệ.
• Tả hỏa giải độc: do nhiệt đôc đi lên trên gây đau mắt đỏ, đau họng, viêm lợi, mụn nhọt, sưng đỏ, dùng thuốc tả hạ để giải độc do hỏa độc, nhiệt độc làm rối loạn thần minh, gây vật vã, mê sảng, phát cuồng.
• Chữa phù thũng do thủy dịch đình lại kèm táo bón.
• Trừ đàm, định suyễn, điều trị đàm kết, nhiệt kết gây khó thở.
• Điều trị ứ huyết, bế kinh.
• Điều trị cơn đau bụng do giun.

Cách dùng thuốc tả hạ

• Tùy theo tính chất hàn, nhiệt, cường độ mạnh hay yếu của thuốc mà có thể dùng thuốc các loại khác nhau như: táo bón do sốt cao, bí kết thực nhiệt dùng thuốc hàn hạ, táo bón do âm hư, huyết hư dùng thuốc nhuận hạ, táo bón do hàn ngưng khí trệ dùng thuốc nhiệt hạ.
• Chỉ dùng thuốc tả hạ khi biểu tà đã hết. Nếu biểu tà chưa hết mà đã xuất hiện lý chứng, thực : táo sốt vật vã, phaitr dùng kết hợp thuốc giải biểu, tả hạ: biểu lý song giải.
• Cường độ của thuốc liên quan đến liều lượng: khi cần tẩy dùng liều cao, khi nhuận tràng dùng liều thấp. Khi dùng phối hợp thuốc hành khí, phá khí: chi thực thì cường độ mạnh hơn. Nếu kết hợp thuốc hòa giải như cam thảo thì cường độ hòa hoãn mạnh hơn.
• Khi dùng chú ý sự phối ngũ của thuốc như đại hoàng tính lạnh dùng với thuốc phụ tử tính nóng điều trị chứng táo bón do hàn thực.
• Nếu táp bón lâu ngày do sốt tân dịch hao tổn thì phối hợp thuốc dưỡng âm sinh tân.
• Không nên dùng kéo dài sẽ ảnh hưởng đến tỳ vị gây nôn dẫn đến người gầy.
• Không dùng cho người già, dương hư, sức yếu.
• Không dùng cho người thiếu máu, mất máu.
• Không dùng khi có viêm loét hậu môn hay trĩ.
• Không dùng cho phụ nữ đang mang thai, đang hành kinh hoặc sau để mất máu.

Thuốc tả hạ bao gồm ba nhóm thuốc là thuốc hàn hạ, thuốc nhiệt hạ và thuốc nhuận hạ.

Thuốc hàn hạ: Gồm các vị thuốc có tính mát để điều trị chứng nhiệt kết cấp tính ở đại tràng gây chứng bụng cứng đau cự án. Thuốc hàn hạ gồm một số vị thuốc thường dùng như đại hoàng, mang tiêu, lô hội.

Thuốc nhiệt hạ điều trị đại tiện táo do thực hàn gây ra kết ở thượng vị: ăn uống vào đầy bụng, không tiêu, đau thượng vị. Một số vị thuốc thường dùng như: ba đậu chế, lưu hoàng.

copy ghi nguồn: https://europemedpharma.com

link bài viết: Thuốc tả hạ (phần 1)